بارها در مورد گیاهان اصلاح‌شده یا محصولات ترا ریخته شنیده‌اید؛ بذر این گیاهان به روشهای مختلف اصلاح‌شده و کاشت میشوند. مزایایی که گیاهان اصلاح‌شده نسبت به گیاهان عادی دارند باعث شده که خرید نهال اصلاح شده در میان کشاورزان و باغداران نیز طرفدار پیدا کند. تنوعی که اصلاح بذر در نهال‌های مثمر و غیر مثمر ایجاد می‌کند باعث توجه هر چه بیشتر مردم به این نوع گیاهان شده است.
اصلاح گیاهان به‌صورت طبیعی نیز صورت می‌گیرد بدین شکل که گیاهان خود پس از چشیدن آسیب و آب‌وهوای سخت به‌طور طبیعی و طی سالهای متوالی خود را اصلاح میکنند تا با محیط سازگاری پیدا کنند. اصلاح بذر میتواند تأثیرات متفاوتی بر گیاه بگذارد. برای مثال ممکن است اصلاح بذر درخت گلابی باعث شود که نهال آن سریعتر به درخت مثمر تبدیل شود یا گیاهان غیرمثمر مثل پیچک‌های زینتی باعث تغییر رنگ گل آن شود. درهرحال بشر با دست بردن در ژنتیک بذرها در پی راهی برای افزایش کیفیت، تنوع در شکل و رنگ و بالا بردن محصولات گیاهان است.
نهال اصلاح‌شده چگونه به دست می‌آید و تفاوت آن با نهال اصلاح‌نشده چیست؟
به‌طورکلی ارگانیسم‌های اصلاح‌شده در آزمایشگاه و با روشهای مهندسی ژنتیک ساخته میشوند؛ مرحله‌ی کلیدی در مهندسی ژنتیک برای ایجاد بذرهای اصلاح‌شده شناخت ویژگی دلخواه، جداسازی آن در آزمایشگاه، واردکردن ویژگی در گیاه و سپس تولید انبوه از آن است. روشهای اصلاح بذر در طی سالهای متمادی پیشرفت زیادی کرده است و استفاده از آنها از حساسیت خاصی برخوردار است. روش نگهداری و رشد بذرهای اصلاح‌شده به دلیل حساسیت آنها به‌گونه‌ای است که تحت مراقبت در گلخانه‌هایی با شرایط خاص انجام می‌گیرد و معمولاً به شکل نهال فروخته میشوند. اتفاقاً خرید نهال اصلاح‌شده به نفع کشاورز نیز است تا مجبور به مراقبت‌های خاص از بذر نباشد. برای خرید نهال‌های اصلاحشدهی مثمر و غیرمثمر میتوانید به فروشگاه سایت ما سری بزنید.
تفاوت نهال اصلاح‌شده نسبت به نهال اصلاح‌نشده در مزایایی است که با اصلاح نژاد در گیاه ایجاد میشود:
- رشد سریعتر نهال
- باروری بیشتر
- بالا بردن ارزش غذایی میوه در نهال‌های مثمر
- افزایش مقاومت نهال در برابر آسیب‌هایی چون آفت، تغییرات آب‌وهوایی و بیماری
- کم کردن هزینه با افزایش محصول
باوجود ویژگیهای مثبت نهال های اصلاح‌شده مردم نگرانی‌هایی در مورد محصولات آنها نشان داده‌اند برای مثال:
- گیاهان اصلاح‌شده ممکن است باعث ایجاد حساسیت یا سم در بدن انسان شوند
- میوه‌های درختان ازنظر ظاهری زیبا اما فاقد ارزش غذایی‌اند
این نگرانی‌ها میتواند با آزمایشهای مکرر در آزمایشگاه برطرف شوند و قطعاً قابل‌تعمیم به تمام ارقام اصلاح‌شده نیست. بااین‌حال مردم برای مصرف محصولات ترا ریخته باید از سلامت آن اطمینان کسب کنند.
نهال اصلاح‌شده مثمر و غیرمثمر چگونه است؟
نهالستان زیادی در کشور احداث که نهال های اصلاح شده زیادی پرورش می دهند. امروزه را نهال اصلاح شده هم به شکل نهال مثمر و هم نهال غیرمثمر در بازار وجود دارد که به دلیل ویژگیهای مثبتی که در گیاه ایجاد می‌کند و نفعی که برای کشاورز یا خریدار دارد، پرورش آنها نیز افزایش پیداکرده است.
بذرهای اصلاح‌شده حاوی ویژگی جدیدی هستند که این ویژگی با توجه به تغییر ژنتیکی که در آنها صورت گرفته متفاوت است. حتی گاهی میتوان بذر را با توجه به خواست مشتری اصلاح‌کرده و نهال آن را به تولید انبوه رساند.
نهال مثمر اصلاح‌شده
نهال‌های مثمر یا میوه‌دار در تغییر ژنتیکی ویژگیهای مختلفی را می‌توانند کسب کنند مثل افزایش سرعت رشد، بهبود کیفیت میوه، تغییر در ظاهر درخت یا میوه، افزایش طول عمر و مقاومت درخت، افزایش طول مدت نگهداری در انبار و غیره. همین تغییرات باعث شده امروزه کشاورزان و باغداران علاقهی زیادی به خرید نهال اصلاح‌شده نشان دهند. شما نیز همین‌الان میتوانید انواع نهال اصلاح‌شده را از طریق مجموعه‌ی شتاک تهیه کنید.
نهال غیر مثمر اصلاح‌شده
اکثر گیاهان غیرمثمر خاصیت زینتی دارند و اصلاح بذر آنها میتواند در شکل این نوع از درختان تأثیر بسزایی داشته: افزایش طول درخت، تغییر در رنگ گل و برگ درخت، افزایش مقاومت گیاه در برابر خطرات بیرونی و غیره. در حال حاضر نیز شهرداری‌ها برای ایجاد فضای سبز در سطح شهرها از نهال های اصلاح‌شده استفاده میکنند و حتی سفارش نوع خاصی از گیاه را به آزمایشگاههای ژنتیک میدهند.
برای خرید نهال اصلاح‌شده به خاطر حساسیتی که دارند باید از طریق نهالستان معتبر اقدام کنید و از سالم بودن نهال مطمئن شوید. نهالستان شتاک با در اختیار داشتن مهندسان کشاورزی مجرب نهال‌های اصلاحشدهی مثمر و غیرمثمر را پرورش داده است
5 قدم برای اصلاح بذر و پرورش نهال اصلاح‌شده
اصلاح نهال در آزمایشگاههای گیاهشناسی نهالستان صورت می‌گیرد و هرروزه با پیشرفت تکنولوژی روشهای متفاوتی برای انجام آن ایجاد میشود؛ بااین‌حال مراحل کلی اصلاح بذر عبارت‌اند از:
- استخراج DNA ژن مطلوب: اولین مرحله‌ی اصلاح بذر استخراج ژن از گیاهی است که ژن مطلوب برای پرورش را داراست. دی‌ان‌ای گیاه با تمام مشخصات آن از سلول خارج میشود تا ویژگی مطلوب از آن جدا شود. این کار در آزمایشگاه و توسط متخصصان گیاهشناسی انجام میشود.
- شبیه‌سازی ژن: در هنگام استخراج دی‌ان‌ای تمام صفات گیاه از آن خارج میشود متخصصان از بین ویژگیهای استخراج‌شده مشخصه‌ی موردنظر را جدا کرده و از آن شبیه‌سازی میکنند. درواقع هزاران کپی از مشخصه‌ی موردنظر را می‌سازند تا به سلولهای گیاه جدید اضافه کنند.
- طراحی ژن برای سازگاری در گیاه جدید: در این مرحله متخصصان دی‌ان‌ایهای شبیه‌سازی‌شده را در کنار دی‌ان‌ای قسمتی از گیاهی که قرار است اصلاح شود قرار میدهند تا به هم متصل شده و تشکیل یک دی‌ان‌ای را بدهند این کار در لوله‌ی آزمایش با برش ژن‌ها انجام میشود. ممکن است بعضی دی‌ان‌ای‌ها به یکدیگر متصل نشوند که با تغییر در بعضی شرایط امکان آن ایجاد میشود.
- کشت بافت: ازآنجایی‌که امکان تغییر تک‌تک سلولهای گیاه وجود ندارد میتوان تنها سلول تغییریافته را در محیط ضد عفونی‌شده کشت داد. بافتهای کشت داده‌شده همان سلولهایی هستند که ژن مطلوب به آنها اضافه میشود. اضافه کردن ژن به بافتها با روشهای مختلفی انجام می‌گیرد و هدف از آن رساندن ژن مطلوب به هسته‌ی سلول بدون از بین بردن آن است؛ سپس این سلول‌ها تبدیل به گیاه شده و در گلخانه‌های مخصوص تا رسیدن به نهال اصلاح‌شده پرورش داده میشوند.
- آزمایش: در این مرحله گیاهان اصلاح‌شده چندین بار آزمایش میشوند تا از سلامت و کیفیت آنها اطمینان حاصل شود؛ پس از کسب اطمینان میتوان نهال اصلاح‌شده را پرورش داده و به تولید انبوه رساند.